حباب‌های اقتصادی زمانی اتفاق می‌افتند که قیمت یک دارایی، مانند سهام یا مستغلات، به طور مصنوعی بالا می‌رود و از ارزش اصلی آن جدا شود. حباب اقتصادی زمان توسعه سریع اقتصادی است که به دلیل اشتیاق سوداگرانه و قیمت های بیش از حد بالای دارایی ها رخ می‌دهد. حباب با افزایش تقاضا برای یک دارایی مانند کالاها، سهام یا املاک مشخص می‌شود که قیمت آن را بالا می برد. تعدادی از عوامل، از جمله دسترسی آسان به اعتبار، نرخ بهره پایین و خوش‌بینی سرمایه‌گذاران، اغلب برای ایجاد حباب‌های مالی تاثیرگذار خواهند بود.
قیمت دارایی با سرمایه‌گذاری افراد بیشتری در آن افزایش پیدا و حتی سرمایه بیشتری را جذب می‌کند. قیمت آن در نهایت به زیر سطحی می‌رسد که می‌توان آن را حفظ کرد، که باعث فروش و سقوط شدید ارزش می‌شود. این امر باعث زیان‌های گسترده برای سرمایه گذاران می‌شود که می‌تواند تأثیر منفی زیادی بر کل اقتصاد داشته باشد. در این مقاله براساس نوشته کوین تلگراف پنج حباب اقتصادی مهم در تاریخ آورده شده است؛ پس با سکویا همراه باشید.
حباب اقتصادی شیدایی گل لاله (۱۶۳۴-۱۶۳۷)
حباب مالی به نام «شیدایی لاله» در اوایل دهه ۱۶۰۰ هلند را تحت تأثیر قرار داد که بر اساس قیمت پیاز گل لاله بود. در آن زمان، لاله‌ها کاملاً جدید و عجیب بودند که به دلیل زیبایی در اروپا بسیار مورد تحسین قرار می‌گرفتند. قیمت گل لاله همراه با افزایش تقاضا افزایش یافت و قبل از سقوط ناگهانی به ارتفاعات ناشناخته ای رسید.
بسیاری از سرمایه گذاران، از جمله تجار و اشراف ثروتمند، با ترکیدن حباب لاله، ثروت خود را از دست دادند و آنها را با پیازهای بی‌ارزش رها کردند. شیدایی لاله که یکی از اولین حباب های اقتصادی تاریخی در نظر گرفته می‌شود.
حباب دریای جنوبی (۱۷۲۰)
یک حباب سوداگرانه به نام حباب دریای جنوبی در اوایل دهه ۱۷۰۰ در انگلستان ایجاد شد و بر اساس شرکت دریای جنوبی بود که انحصار تجارت با آمریکای جنوبی را در اختیار داشت. ارزش سهام این شرکت به سرعت افزایش یافت و باعث ایجاد جنون خرید در بین سفته بازان شد.
هنگامی که حباب در سال ۱۷۲۰ ترکید، ارزش سهام شرکت به شدت کاهش یافت. بسیاری از سرمایه گذاران تمام پول خود را از دست دادند و این منجر به فقر و بیکاری گسترده شد. حباب دریای جنوبی تأثیر زیادی بر اقتصاد انگلیس داشت و به عنوان یکی از اولین بحران های مالی در تاریخ مدرن شناخته می شود.
بحران اقتصادی همچنین منجر به کاهش هزینه‌های مصرف‌کننده، تضعیف اعتماد عمومی به دولت و سیستم مالی شد و منجر به بی‌اعتمادی عمومی نسبت به سرمایه‌گذاری سوداگرانه شد که برای چندین دهه ادامه داشت.
شیدایی راه آهن (۱۸۴۵-۱۸۴۷)
شور و شوق راه آهن، که معمولا به عنوان “شیدایی راه آهن” در دهه ۱۸۴۰ شناخته می شود، زمانی بود که بخش راه آهن در بریتانیا رشد قابل توجهی را تجربه کرد. سفته‌بازی سهام راه‌آهن، که شاهد افزایش سریع ارزش بود و جنون سوداگرانه را برانگیخت، عامل اصلی حباب بود. هنگامی که حباب در سال ۱۸۴۷ ترکید، ارزش سهام راه آهن کاهش یافت و در نتیجه خسارات مالی قابل توجهی برای همه به همراه داشت.
شیدایی راه آهن منجر به خسارات مالی شدید برای بسیاری از سرمایه گذاران از جمله افراد مرفه و بانک ها شد که پول زیادی را از دست دادند. از آنجایی که تقاضای کمتری برای سهام راه‌آهن وجود داشت، هزینه‌های کمتری از سوی مصرف‌کنندگان انجام می‌شد که تأثیر مخربی بر کل اقتصاد داشت. در سال‌های بعد، سرمایه‌گذاری سفته‌بازی در نتیجه زیان‌های مالی ناشی از شیدایی راه‌آهن کاهش یافت، که همچنین به کاهش عمومی اعتماد بازار سهام کمک کرد.
سقوط بازار سهام (۱۹۲۹)
رکود بزرگ با سقوط بازار سهام در سال ۱۹۲۹ آغاز شد که نقطه عطفی در توسعه اقتصاد جهانی بود. رکود یک رکود اقتصادی طولانی مدت در سراسر جهان بود که تأثیرات گسترده و پایداری بر اقتصاد جهانی داشت. حباب سفته‌بازی بازار سهام بیش از یک دهه ادامه داشت و به دلایل متعددی متورم شد، از جمله وام‌گیری آسان و خوش‌بینی به آینده، که به این فاجعه کمک کرد.
این حباب در ۲۹ اکتبر ۱۹۲۹ ترکید و بازار سهام را به رکود کشاند و زیان مالی قابل توجهی را برای همه افراد درگیر ایجاد کرد. میانگین صنعتی داوجونز (DJIA) تقریباً ۲۵ درصد از ارزش خود را در آن روز از دست داد که معمولاً به آن “سه شنبه سیاه” می‌گویند.
DJIA نزدیک به ۸۹ درصد از ارزش کلی خود را در طی چند ماه از دست داد، از اوج خود در سپتامبر ۱۹۲۹ تا پایین‌ترین سطح آن در ژوئیه ۱۹۳۲. بیکاری زیاد، فقر گسترده، ورشکستگی بانک ها و کاهش قیمت محصولات تنها چند مورد بودند.
حباب دات کام (۱۹۹۵-۲۰۰۰)
حباب دات کام یک حباب مالی بود که در اواخر دهه ۱۹۹۰ و اوایل دهه ۲۰۰۰ در نتیجه گسترش انفجاری اینترنت و شرکت های دات کام رخ داد. eBay، Google، Amazon، Yahoo و TheGlobe.com در این زمان ظهور کردند. سفته بازی دات کام که شاهد افزایش سریع ارزش و متعاقب آن جنون سفته بازی بود، محرک اصلی حباب بود.
هنگامی که حباب دات کام در سال ۲۰۰۰ترکید، منجر به خسارات مالی هنگفت و کاهش ارزش سهام دات کام شد. حباب دات کام تأثیر شگرفی بر اقتصاد جهان داشت و نقش بزرگی در رکود اقتصادی اوایل دهه ۲۰۰۰ داشت.
حباب اقتصادی ایران (۲۰۰۰-؟)
وضعیت اقتصادی در ایران نوسانات گسترده‌ای دارد و هرساله شاهد آن هستیم که حباب اقتصادی گریبانگیر بازارهای مالی شده است. در طول تاریخ، براساس آنچه که بالاتر گفتیم، بزرگترین حباب‌های اقتصادی هم در دوره‌ای از زمان ترکیده‌اند. به نظر شما حباب اقتصادی در ایران چه زمانی منفجر خواهد شد و ثبات مالی برخواهد گشت؟
